Slag en Pols

Jaarlijks worden er zo'n 900 miljoen horloges geproduceerd en tot het midden van de jaren zestig had de Zwitserse horloge-industrie nog bijna de helft van de wereldmarkt in handen. Een decennium later was door de produktie van Japanse mechanische- en kwartshorloges het Zwitserse aandeel geslonken tot zo'n vijftien procent. Met de komst van de Swatch, waarvan er al meer dan 100 miljoen zijn verkocht, telt Zwitserland weer een beetje mee. Ook in Nederland heeft de pretentieloze Swatch de meest uiteenlopende dragers gevonden, van de kippeslachter tot het directielid. Het hardst sloeg het Swatchvirus toe bij de Italiaanse jeugd. Tot twee jaar geleden stond men in Milaan in een chaotische rij om het heiligdom van de Zwitserse fabrikant te kunnen betreden. Maar om werkelijke verzamelwoede in stand te houden moet niet zo royaal aan de vraag worden voldaan als Swatch heeft gedaan. Daarmee is de romantiek van het jagen op een bijkans onvindbaar klokje verloren gegaan. Ook voor de nieuwe 'limited edition', van wie anders dan Corneille, loopt de ware collectioneur niet warm. Want wat is er beperkt aan een oplage van 55.000 stuks?
Het Zwitserse merk IWC (International Watch Company) maakt per jaar in aantallen nog niet de helft van de 'gelimiteerde' oplage van Swatch, maar bij IWC worden dan ook andere prijzen gerekend. Aan de 25.000 horloges die het bedrijf jaarlijks vervaardigt dankt het een jaarlijkse omzet van zeventig miljoen Zwitserse franc. In Nederland zie je het merk, evenals kostbare handmatig vervaardigde uurwerken als Patek Philippe en Jaeger Le Coultre hoogst zelden. Voor veel geïnteresseerden vormt de uitspraak van andere dure merken een onneembaar struikelblok. Namen als Vacheron Constantin, Blancpain en Breguet worden uitgesproken in onnavolgbaar Frans en ook Audemars Piquet wordt in de volksmond verbasterd tot Auwehanz Piaget. Dergelijke merken liggen, mede door hun ingetogen vormgeving, nog niet om de pols bij jan en alleman. Merken als Rolex en Breitling daarentegen weten zich sinds jaar en dag verzekerd van diverse dragersgroepen. Beide worden vaak bestempeld als de proletenklokken bij uitstek en de associatie met zwaar opgetuigde Mercedessen en lieden met hapgrage viervoeters aan hun zijde dringt zich op. Rob Moerenburg, eigenaar van het hoofdstedelijke BOB juweliers, relativeert dat image en stelt dat beide merken ook tal van onkreukbare volgelingen hebben. Zo loopt Paul Huf sinds jaar en dag met de Breitling Navytimer en voorziet ook Rolex het soort mensen dat opduikt in hun advertenties. Gedreven avonturiers, musici en wetenschappers die plechtig verklaren dat het leven zonder Rolex ondenkbaar zou zijn. Meer dan bij andere merken heerst er bij Breitling en Rolex een dragershysterie. Breitling is op het moment zeer gevierd in makelaarskringen en bij volk dat spreekt over een 'Braadling'. Toen Breitling de secondewijzer ging voorzien van een B moest de fervente drager die nieuwe gimmick onmiddellijk bezitten. Om op de waardering van soortgenoten te kunnen blijven rekenen ruilde menigeen zijn oude modelletje om of liet de secondewijzer vervangen. Toen Breitling, in navolging van andere dure merken een leren band met gouden vouwgesp ging brengen lieten de 'die hards' hun bandjes vervangen. Ook voor de Rolex-dragers gelden normen die voor de buitenstaander onopgemerkt blijven. Zo dragen de Italianen altijd de grovere metalen oysterband en verkiest de Nederlander de fijner geschakelde jubilyband. Japanners zijn bij voorkeur uit op het 'Bubble back' model, een automatisch model met ideale afmetingen voor de Oosterse pols. Soms is de gekte voor een bepaald model niet te verklaren, af en toe is de oorsprong evident. Zo groeiden James Bond's Submariner en Paul Newman's Daytona uit tot peperdure collector items. Ook de magie rond Omega's Speedmaster, dat op de maan is geweest, blijft kopers biologeren. In Nederland is in tegenstelling tot Duitsland en Italië volgens Moerenburg nog steeds een voorkeur voor platte horloges. En ook in Nederland vormt zich een gestaag groeiende groep mensen met passie voor het betere uurwerk. Steeds meer mensen zweren bij een mechanisch horloge en voelen zich verwant met de slogan van Blancpain: 'Sinds 1870 hebben we nog nooit een kwartsuurwerk gemaakt en dat zal altijd zo blijven.'

199601/199807